Moje teksty
Dzielnice kultury
„Miasta składają się nie tylko z domów i ulic, ale także z ludzi i ich nadziei” – św. Augustyn
Od jakiegoś czasu w dużych miastach na świecie pojawiają się tendencje wyodrębniania dzielnic kultury, jakby „wysp” poświęconych wyłącznie sztukom wizualnym, czy też jak najszerzej rozumianej kulturze.
Miejsc takich można by przywołać wiele. Posłużę się tutaj kilkoma przykładami. Jedną z najlepiej znanych inwestycji tego typu w Europie jest Museuminsel (Wyspa Muzeów) w Berlinie. Jest to konglomerat sześciu muzeów i wielu galerii. W Melbourne w 2002 roku w samym środku miasta otwarto centrum kulturalne przy Federation Square. Najlepszym przykładem będzie tutaj „dzielnica kultury” w Wiedniu – MuseumsQuartier obejmująca muzea i galerie sztuki. Można wskazać i inne przykłady: w Budapeszcie Pałac Kultury i Teatr Narodowy, czy też alternatywną dzielnicę kultury wzdłuż ulicy Metelkowej w Lublanie.
W Polsce powstały także modelowe centra handlu, kultury i rozrywki: Stary Browar w Poznaniu i Manufaktura w Łodzi, które łączą kulturę popularną z wysoką.
(więcej…)
Liberalizm z katedry – Krakowska Szkoła Ekonomiczna
W historii naszego miasta zostają od czasu do czasu odkrywane wydarzenia, które przez lata były schowane, a które warto przypomnieć. U nas w Krakowie, w dalszym ciągu przede wszystkim liczy się tradycja i trudno podejrzewać, że kiedykolwiek mogło pojawić się cokolwiek, co mogło być inspiracją i awangardą. A tak było. Przykładem może być choćby Krakowska Szkoła Ekonomiczna, która powstała wokół Krakowskiego Towarzystwa Ekonomicznego w 1921 roku. Szkołę tworzyli profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego: Adam Krzyżanowski, Adam Heydel i Ferdynand Zweig. Istotnym i nowatorskim programem szkoły był głoszony przez inicjatorów liberalizm, który koncentrował się wokół zagadnień teoretycznych istnienia i funkcjonowania gospodarki wolnorynkowej.
(więcej…)
Personifikacja Krakowa
W wielu miejscach pisze i mówi się o naszym mieście, że ma być reklamowane i postrzegane jak najlepsza z marek. Marka to obecnie jedno z podstawowych narzędzi marketingu, które wzięło się z potrzeby odróżniania produktów różnych wytwórców. To inwestycja wymagająca nakładu czasu i pieniędzy, mająca przynieść firmie wymierne korzyści. Jej podstawowa rola polega przede wszystkim na zapewnieniu produktowi rozpoznawalności na tle marek konkurencyjnych. Kraków ma więc być marką o najwyższej jakości.
(więcej…)
Pierwszy Małopolski Kongres Kobiet
Marzec będzie miesiącem, w którym odbędzie się bardzo wiele spotkań kobiet. Taki to widocznie jest miesiąc, który przez wiele lat kojarzył się ze świętem kobiet, a teraz zaczyna być łączony ze spotkaniami kobiet na różnych płaszczyznach. Spotkania te nie są manifestacjami dzielącymi płcie, ale kolejnymi etapami tworzenia społeczeństwa obywatelskiego.
(więcej…)
Niebieska Karta
W wielu miejscach można spotkać informacje dotyczące tzw. „Niebieskiej Karty”. Jednak kiedy badano stan wiedzy na niniejszy temat okazało się, że bardzo wiele osób nie wie, co to jest, kto ją może zakładać i w jakim celu. „Niebieska Karta” to dokument, który wskazuje i opisuje przemoc w rodzinie. Do tej pory mogli ją zakładać tylko pracownicy socjalni i policjanci. Teraz uprawnienia do wypełniania niebieskiej karty dostali także nauczyciele.
(więcej…)
List do Dziennika Polskiego
Szanowny Panie Redaktorze,
Chcemy podjąć temat, który Pan poruszył w swoim ostatnim felietonie, a który już wcześniej stał się obiektem Pana zainteresowań: budżet partycypacyjny zwany obywatelskim. Zdaje się zresztą, że ta druga nazwa powinna być częściej stosowana, ponieważ pokazuje istotę całego wydarzenia. Pisano już wielokrotnie o sprawie, ale jak mawiano repetitio est mater studorum – toteż opowiemy jeszcze raz o tym, do czego przymierzają się władze miasta.
(więcej…)
Kadencyjność czy dożywocie?
„Dajcie ludziom swobodę działania, a zaskoczą was swoją pomysłowością.”
Peter Drucker
Ludzie zrozumieli, że mają coraz większy wpływ na władze samorządowe. W obecnej kadencji samorządu (2010–2014) tylko do września br. mieszkańcom udało się w drodze referendum odwołać dziewięciu wójtów, burmistrzów i prezydentów miast (Bytomia i Elbląga) oraz cztery rady gmin.
(więcej…)
Jak oceniać edukację
Edukację można i powinno się oceniać, jak każdą działalność człowieka. Nauczyciel pracuje i jego praca ma przynosić efekty, uczeń otrzymuje wiedzę, ale także, dzięki kontaktom z nauczycielami, kształtuje się jego osobowość, zasady moralne, wrażliwość odbioru świata.
(więcej…)
Zbyt inteligentne dzieci
Pierwsze poważne badania nad rozwojem dzieci wybitnie uzdolnionych poczyniono po I wojnie światowej w Anglii oraz Stanach Zjednoczonych. W czasach odbudowywania europejskich i amerykańskich systemów gospodarczych rosło na świecie zapotrzebowanie na ludzi wybitnie uzdolnionych, żeby szybko zregenerować ludzki potencjał strat wojennych.
Problem małych geniuszy jednak został analizowany dopiero od lat 80 XX wieku i wówczas badania w tym zakresie zostały przeprowadzane na szeroką skalę. Pozwoliły znacznie poznać odpowiedzi na pytania o specyficzne cechy osobowościowe, umysłowe oraz fizyczne dzieci wybitnie uzdolnionych.
(więcej…)
Zwierzęta w Krakowie – część druga
W poprzedniej części pisałam o dzikich zwierzętach w Krakowie. Czymś pośrodku pomiędzy naszymi domowymi zwierzętami, a tymi dzikimi jest … krakowski Ogród Zoologiczny. Jak czytamy na stronach internetowych ZOO: historia sięga dość odległych czasów.
(więcej…)
Kraków bez studentów?
Właśnie: czy ktokolwiek wyobraża sobie Kraków bez studentów? To jest niemożliwe, tak jak niemożliwym jest Kraków bez Wawelu, Warszawa bez pomnika syrenki, Paryż bez wieży Eiffla. Mamy świadomość tej nierozłączności dopiero wtedy, kiedy są wakacje czy święta i kiedy studentów w Krakowie nie ma. Miasto staje się co prawda mniej zatłoczone, ale także i nagle postarzałe i smutne.
(więcej…)
Zwierzęta w Krakowie – część pierwsza
Kraków i zwierzęta. Temat obszerny; wydawało się, że można ująć ten związek w jednym tekście, ale jednak okazało się, że nie będzie to możliwe. I dlatego o rozległych powiązaniach Krakowa ze zwierzętami wypowiem się w dwóch odsłonach.
W Krakowie żyją nie tylko zwierzęta udomowione, ale i dzikie. Jakiś czas temu w gazetach ukazywały się artykuły mówiące o tym, że w tym czy innym parku krakowskim można zobaczyć lisa. W mieście można spotkać także jeża, a nawet łosia. Zwierzęta zbliżają się do ludzkich siedlisk, ponieważ szukają jedzenia. Miasto rozbudowuje się coraz szerzej, ale korytarze napływowe dla zwierząt zostają. To ludzie wchodzą na ich terytorium.
(więcej…)
Akcja na Małym Rynku „Życie darem: dla siebie i innych”
W dniach 14-15 września na Małym Rynku w Krakowie odbędzie się akcja, która powstała po spotkaniach z lekarzami onkologami, pułkownikiem dr Maciejem Boroniem z wojskowego Szpitala Klinicznego SPZOZ w Krakowie i prof. Krzysztofem Krzemienieckim ze Szpitala Uniwersyteckiego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pośrednikiem w naszych kontaktach była prof. Akademii Muzycznej pani Dorota Imiełowska, współpracująca od lat z fundacjami wspierającymi ludzi chorujących na nowotwory. Wszyscy stwierdziliśmy, że nigdy i nigdzie nie jest i nie będzie za mało akcji propagujących zdrowy styl życia i świadomość rozumienia sygnałów, jakie daje nam nasze ciało.
(więcej…)
Kobiety w polityce
Większość z nas skrzywia się przy słowie polityka i mówi, że to po prostu jest temat mało interesujący. A jednak już wielki filozof starożytności, Arystoteles pisał, że każdy człowiek jest zwierzęciem politycznym i zainteresowanie polityką leży w jego naturze. Zapewne jest w naturze mężczyzny. Ale czy i kobiety? Czy jest naprawdę tak, że kobiety nie interesują się polityką. Pytanie trudne. Niektórzy mówią, że kobiety są mądrzejsze i wrażliwsze i w związku z tym polityka, jako „najohydniejsza sfera życia ludzkiego”, po prostu je brzydzi, więc ich w niej nie ma. Inni nad odpowiedzią się zastanawiają.
(więcej…)
List do Gazety Wyborczej
List opublikowany został na łamach Gazety Wyborczej 21.5.2013 – dostępny jest tutaj
Szanowny Panie Redaktorze,
Przeczytałam Pana tekst z dnia 17 maja bieżącego roku znajdujący się na pierwszej stronie krakowskiej Gazety Wyborczej, podkreślam mojej Gazety Wyborczej, ponieważ jestem jej czytelniczką od czasów powstania. Piszę niniejszy list, ponieważ zaskoczyła mnie wyrażona, przede wszystkim przez retorykę i główne, zaprezentowane tam hasło, tęsknota za czasami, w których apelowało się do „Obywateli” w wyżej wymieniony sposób i traktowało się nas wszystkich jako zbiorowość. Wszyscy byliśmy zbiorowością, bez indywidualności, bez twarzy, bez osobowości, bez indywidualności. I ja byłam temu przeciwna, walczyłam o to, abyśmy odzyskali indywidualność.
(więcej…)
Dostęp do informacji publicznej – nic o nas bez nas
Najważniejszy dokument Rzeczpospolitej Polskiej – Konstytucja podkreśla istotną rolę społeczeństwa obywatelskiego, które jest podstawą nowocześnie funkcjonującego państwa demokratycznego. W jej treści wielokrotnie znajdujemy odniesienia do obywatelskości.
(więcej…)
Nauczmy młodych przedsiębiorczości
Czy Polaków należy uczyć przedsiębiorczości? To pytanie zdaje się być nie na miejscu. Przecież spryt, zaradność naszych rodaków jest znana w całym świecie. Zdaje się jednak, że jest to jedna strona zagadnienia. Drugą są dane statystyczne: 80% Polaków korzystających z pomocy społecznej pobiera ją dłużej niż 10 lat. Zamiast wychodzić z pobierania wsparcia społecznego – uzależniają się od zasiłków. W całej zaś populacji osób w wieku produkcyjnym prawie 9% korzysta z pomocy społecznej. Najważniejszym pytaniem jest więc: co robić, aby ta rzesza się nie powiększała?
(więcej…)
Miasto mecenasem
Mecenat polega na opiece wpływowych i bogatych miłośników i amatorów literatury i sztuki nad twórcami. Na ogół wiąże się to z finansowym wspieraniem tych artystów i ich poczynań. Tyle mówi nam informacja, którą możemy odnaleźć w słowniku.
(więcej…)
Artyści murów
Wbrew pozorom to nie współczesność jest wynalazcą graffiti. Jego początki sięgają czasów starożytnych, kiedy to było używane jako anonse wyborcze lub prezentowało karykatury znanych polityków. Ślady takiego zastosowania graffiti odnaleziono m.in. w Rzymie i w Pompejach. Napisy i rysunki pozostawione na ścianie przez starożytną rękę okazują się być bezcennym źródłem informacji dla archeologów i lingwistów. Na ich podstawie fachowcy są w stanie ustalić stopień alfabetyzacji ludności lub śledzić zmiany, które miały miejsce w łacinie klasycznej.
(więcej…)
Pochwała przedsiębiorczości
Jakiś czas temu, bodajże pod koniec września ubiegłego roku przeczytałam tekst w jednej z gazet, w którym autorka twierdziła, że „kult przedsiębiorczości przyczynił się do zepchnięcia na margines życia społecznego w Polsce kultury i edukacji”. Dalej napisała, że kiedy słyszy słowo „przedsiębiorczość” odruchowo zmienia kanał i … tak samo, jej zdaniem, czynią miliony Polaków. „To słowo – cytuję dalej – promuje indywidualizm, a deprecjonuje wartości wspólnotowe i pozaekonomiczne”. I tak dalej, i tak dalej.
(więcej…)