Miasto Niania i Miasto Mecenas
Można się zastanawiać, jaką rolę we współczesnym świecie pełnią miasta i państwa. Odpowiedzi jest wiele. Wśród nich można przyjąć i tę, która głosi, że miasta przejmując od mieszkańców część ich podatków, przejmują także ich obowiązki, zobowiązania etc.
Zwykły człowiek nie ma już prawa (lub ma je w niewielkim stopniu) do decydowania o dość znacznej części swoich zarobków, oddając je w formie podatków państwu (w części potem również miastu). Nieustająco, także i do dnia dzisiejszego, najbardziej podobającą się społeczeństwu koncepcją Państwa (czytaj też i Miasta) jest idea Państwa Opiekuńczego, Państwa Niani. W dalszym ciągu większość domaga się tego, aby w ramach tzw. solidarności społecznej znaczną część podatków przeznaczać do opieki nad tymi, którzy tej opieki się domagają (nie zawsze jest to równorzędne z tymi, którzy opieki wymagają).
Państwo czy rząd są społecznymi aparatami przymuszania i wymuszania. Posiadają tak naprawdę monopol na podejmowanie działań. W dalszym ciągu rozwija się wykorzystywanie demokracji do posługiwania się protekcjonizmem przyjmującym, w zależności od potrzeb, formy interwencjonizmu, opiekuńczości czy egalitaryzmu. Egalitaryzm jest promowaniem równości. I to równości nie tylko wobec praw, co jest oczywiste, ale także w innych obszarach takich jak inteligencja, talent, moralność etc. – co oczywistym już nie jest.
Jak pisał w swoim czasie Ludwik von Mises: „Ludzie rodzą się nierówni i to właśnie ich nierówność generuje współpracę społeczną i rozwój cywilizacji”. Jeśli więc Państwo podejmuje się na coraz szerszego wspierania roszczeniowości ludzkiej (Państwo musi zabezpieczyć, zapłacić, zagwarantować etc.), to powinno też i przyjąć pełnienie kolejnej roli – roli mecenasa. Państwo (Miasto) powinno więc płacić swoim mieszkańcom nie tylko za ich bezradność, ale także za talent, pracowitość, zaangażowanie. Jeśli wyodrębnia się część (dość znaczną) podatków na działania socjalne, to powinno się także zabezpieczać ich część na działalność opiekuńczą (mecenat) względem tych, którzy nie tylko oczekują wsparcia i ochrony ze względu na swoją bezradność, ale którym społeczeństwo zawdzięcza wiele wzruszeń, odkryć i którzy są właściwym motorem cywilizacji i kultury.
Za czasów Oktawiana Augusta jego przyjaciel, doradca i rzymski polityk, Gaius Cilnius Mecenas, patron poetów (między innymi Wergiliusza, Horacego i Propercjusza) oraz muzyków, podkreślał konieczność, w imię trwania ludzkości, wspierania wybitnych talentów. Sam zresztą był protektorem sztuki i nauki oraz zalecał władcom państw opiekę nad artystami ponieważ, jak pisał, te państwa zostaną, które mają rozbudowaną opiekę i cenią najwybitniejszych swoich obywateli. Starożytni znali i cenili myśl ludzką, pielęgnowali talenty.
W XXI wieku w Polsce ustawa z dnia 21 czerwca 2001 roku „O ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy” definiuje w artykule 14 czym jest lokal socjalny, określa zasady ich przydzielania, artykuł 16 poświęcony jest ochronie przed eksmisją, specjalny artykuł 17 mówi o przypadkach znęcania się nad rodziną i nie stosowaniu wobec tego stanu rzeczy innych artykułów. Ochrona zdaje się być pełna. Wypowiedzenie lokalu wydaje się zaś być rzeczą niełatwą. Aby nie być gołosłownym powinno się przytoczyć tutaj efekty opieki socjalnej Krakowa za rok 2007:
- Lokal zamienny z tytułu: zagrożenia życia i mienia, na czas koniecznej naprawy, wykwaterowanie pod inwestycje – 17 lokali
- Tryb Prezydencki (§ 11 ust. 2 uchwały) – 15 lokali
- Repatrianci z terenu byłego ZSRR (na zaproszenie Rady Miasta Krakowa) – 4 lokale
- Osoby objęte ostateczną listą mieszkaniową z tytułu niezaspokojonych potrzeb mieszkaniowych – 43 lokale na czas nieoznaczony i 63 lokale socjalne
- Lokale mieszkalne przyznane z tyt. realizacji wyroków eksmisyjnych zapadłych przed dn.12 listopada 1994 r. – 1 lokal (dawne pomieszczenie zastępcze)
- Lokale do remontu i adaptacja strychu – 1 lokal
- Lokale znajdujące się w placówkach oświatowych, w tym przedłużenie na następny okres – Lista oświatowa – 4 lokale przedłużenie najmu
- Lokale przyznane w ramach zamiany z urzędu – 18 lokali w tym: lista ostateczna – na lokal większy – 5; na równorzędny – 5; rozkwaterowanie – 8
- Lokale socjalne – 262 lokali socjalnych w tym realizacja wyroków eksmisyjnych – 112 lokali
- Pomieszczenia tymczasowe – 7 lokali w tym 1 przedłużenie na dalszy okres
- Pracownia twórcza – 14 lokali w tym 5 lokali współnajem
Razem przyznano – 383 lokale w tym 262 lokale socjalne
Można sobie podliczyć, zsumować, przyjrzeć się prawidłowości zasad etc. Podkreślam raz jeszcze: opieka socjalna obejmuje pewną część społeczeństwa, która otrzymuje od podatników wsparcie w postaci otrzymywanych mieszkań, zasiłków i innych form. Nikt nie odważyłby się ich kwestionować tej roli Państwa (Miasta).
Być może, w niedługiej przyszłości, wybitny muzyk, artysta malarz, światowej sławy profesor, zwrócą się do miasta z prośbą o wsparcie ich starań o mieszkanie. Wszakże nie zawsze talent twórczy idzie w parze z zaradnością i zapobiegliwością o status materialny. I wtedy Miasto powinno być współpracujące, powinno dysponować zasobem mieszkaniowym nie tylko dla ochrony ludzi podlegających opiece socjalnej, ale i mieć możliwość wspierania mieszkańców twórczych, znanych, kojarzonych z Krakowem. Prezydent Miasta ma zapewne świadomość, że może się zdarzyć i tak, że tych artystów i naukowców zechce przyjąć miasto mądrzejsze od naszego.
Niestety, tak to jest, że genialnych ludzi jest znacznie mniej, niż tych średnich, małozdolnych, niezbyt pracowitych, takich sobie. Trzeba cenić i hołubić te najbardziej udane egzemplarze rodu ludzkiego, ponieważ to one zostawią ślad naszych czasów w historii. I o tym już wiedział w starożytności Gaius Mecenas.