Partnerstwo Publiczno-Prywatne w Polsce i świecie
Partnerstwo Publiczno-Prywatne (dalej zwane PPP), w rozumieniu ustawy – to współpraca podmiotu publicznego i partnera prywatnego, służąca realizacji zadania publicznego, w ramach której partner prywatny w całości lub w części poniesie nakłady na wykonanie przedsięwzięcia będącego przedmiotem współpracy. Mogłoby to wyglądać na przykład tak: przedsiębiorca wybuduje za własne pieniądze parking publiczny. W zamian przez kilkanaście czy kilkadziesiąt lat będzie zarządzał tym miejscem i pobierał opłaty za parkowanie. Potem parking przejdzie na własność gminy. Możliwe są też inne formy finansowania – np. część zapłaty pochodzi z gminnej kasy, część pokrywają mieszkańcy. W wielu państwach w ten sposób buduje się drogi, wodociągi czy mosty. PPP jest również stosowane przy zarządzaniu szpitalami czy więzieniami. Partnerstwo może być lekarstwem na znaczne trudności, jakie mają samorządy z finansowaniem dużych inwestycji.
W Polsce ustawa o PPP w zasadzie nie funkcjonuje. Latem 2006 roku Ministerstwo Gospodarki i Ministerstwo Finansów zatwierdziły rozporządzenia do ustawy. W chwili obecnej, według oficjalnych danych z Ministerstwa Gospodarki, nie powstaje żadna inwestycja w PPP.
W latach 2006-20007 na świecie zrealizowano projekty, których łączna wartość wyniosła ponad 127 mld dolarów. Prawie 70 mld dotyczyło inwestycji w Europie. Najczęściej w formie PPP podejmowane są inwestycje w drogi, transport, ochronę zdrowia, energetykę, edukację i obronność. Poza Wielką Brytanią, Niemcami, Holandią już w chwili obecnej w ramach PPP powstaje kilka inwestycji w Czechach (budowa drogi, budowa i utrzymanie linii kolejowej, budowa kompleksu rekreacyjnego a nawet modernizacja szpitali).
Specjaliści twierdzą, że w świecie funkcjonowanie PPP udaje się dlatego, że stworzono tam specjalne instytucje, najczęściej rządowo-prywatne, która zajmują się przystosowaniem PPP do potrzeb konkretnych wymagań lokalnych. W Wielkiej Brytanii na przykład powstał i działa Operation Task Force – zespół ekspertów, który ma doradzać sektorowi publicznemu na każdym etapie, od koncepcji, poprzez obsługę prawną i realizację inwestycji. W Niemczech działa Komitet sterujący ds. PPP i obecnie jest tam realizowanych na szczeblu gminnym inwestycji w tym systemie za 890 mln euro. W Holandii funkcjonuje PPP and Basset Managment departament funkcjonujący w ramach Ministerstwa Finansów. Tamtejsza Rada Ekspertów jest organem doradczym, której zdaniem naczelnym było propagowanie idei partnerstwa i pomoc przy zawieraniu umów. Centrum w Holandii prowadziło projekty pilotażowe, przede wszystkim w zakresie budowy dróg i transportu za 120 mil euro (autostrady N31).
W lipcu 2004 roku w Czechach powołano Centrum PPP, spółkę, której jedynym udziałowcem jest Ministerstwo Finansów. O inwestycjach w Czechach pisałam wyżej.
Partnerstwo mogłoby być bardzo pomocne przy organizacji Euro 2012. Na Zachodzie realizowanie budowy stadionów w systemie PPP jest zjawiskiem powszechnym. Tak powstały stadiony Wembley, Stade de France w Saint Denis we Francji, Munich (nowy stadion) w Monachium w Niemczech czy Arena Aufschalke w Gelsenkirchen w Niemczech. Budowa stadionu to inwestycja rzędu nawet 360 mln złotych (tyle będzie kosztował nowy stadion Legii). Warszawa zdecydowała się na budowę stadionu razem z prywatnym przedsiębiorcą.
Łatwiej jest, jak się okazuje docierać do funduszy unijnych, niż korzystać z PPP. Podstawową obawą stosowania w Polsce PPP jest, jak się mówi, czwarte P – to znaczy prokurator. Ustawa oparta jest na sztywnych regulacjach, poza tym brak polskiego doświadczenia, i przede wszystkim odwagi w stosowaniu. Najbliżej poważnego sukcesu zrealizowania idei PPP przy budowaniu centrum rekreacji wodnej i hotelu była jedna z gmin, która ostatecznie i tak się z pomysłu wycofała, kiedy się okazało, że ustawa PPP została przez rząd przyjęta, ale zapomniano wydać rozporządzeń towarzyszących (w tym także na przykład wzór formularza informacyjnego).
W bieżącym roku 20 lutego na Pierwszym Kongresie Pracodawców, Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan zadeklarowała gotowość współpracy z rządem w stworzeniu Centrum PPP. Być może Centrum zainicjuje i wesprze stosowanie PPP dla powstania tych inwestycji, których nie wytrzyma budżet gmin.
Konieczne jest stworzenie przejrzystych warunków, pozwalających na zapobieganie korupcjogennym sytuacjom i wykorzystywaniu PPP dla finansowania układów towarzyskich, partyjnych czy też innych. Można się obawiać, że PPP będzie pretekstem dla odstępowania od zasad wolnego rynku, uczciwej konkurencji etc. Trzeba zadbać o to, aby tak się nie stało. Jednakże, jak pisałam wyżej, jest to szansa dla gmin powstawania na ich terenach inwestycji, które nie zaistnieją, kiedy samorządy będą rok rocznie starały się wygospodarować na nie pieniądze z budżetu. Liczymy więc na to, że już niedługo powstanie nowoczesna i piękna sala koncertowa w Krakowie, sale wystawiennicze, sale kongresowa, stadiony, obiekty sportowe w systemie PPP, ponieważ w inny sposób zdają się one coraz bardziej oddalać i już prawie nikt nie wierzy w ich powstanie.